MSNSelectedArticles: February 2018

برخی از ویژگی های زندگی او
هایده خوانندهٔ سرشناس ایرانی بود کـه بیست و یک سال درون زمـینـه ی موسیقی سنتی و موسیقی پاپ ایران فعالیت داشت. هویچ رشتی جدولی هایده با نام اصلی 'معصومـه" درون ۲۱ فروردین ۱۳۲۱ درون تهران متولد شد. هویچ رشتی جدولی درون بعضی نوشته ها، هویچ رشتی جدولی محل تولد هایده را یکی از روستا های کرمانشاه ذکر کرده ابد  پدر وی "محمد" و مادرش "زینت" و کوچک ‌تر او، "مـهستی" نام داشتند. "مـهستی" نیز از خوانندگان معروف ایران بود کـه حدود سه سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد. هايده درون سن ١٣ سالگي ازدواج نمود و از او سه فرزند بـه نام هاي کامران و کيوان و تنـها ش کيانوش بـه يادگار ماند. بـه گفته کامران پسر ارشد هايده مادرش درون ١٤ سالگي او را بـه دنيا آورد و آن زمان هايده آنقدر کم سن بود کـه مادربزگش درون فرزند داري بـه او کمک مي کرد. هايده از همان دوران کودکي صداي زيبايي داشت و علاقه زيادي بـه قدم نـهادن درعرصه خوانندگي داشت ولي همسر هايده بنا بـه دلايل سنتي اجازه خواندن را بـه هايده نمي داد و هايده نيز بـه صورت غير رسمي درون محافل مي خواند
هایده درون ۱۳۴۷، فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن ترانـه ی « آزاده » اثر استادش علی تجویدی کـه بر روی آخرین سروده ی رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد. اجرای ترانـه ی آزاده با ارکستر بزرگ گلها درون رادیو تهران آغاز کار هایده بود. وی بعد از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان درون برنامـه ی گلها، از نخستین سال‌های دهه ۱۳۵۰ بـه خواندن ترانـه ‌های پاپ علاقه ‌مند شد کـه بیشتر از ساخته ‌های فریدون خوشنود، جهانبخش پازوکی، محمد حیدری و انوشیروان روحانی بود. هایده درون شـهریور ۱۳۵۷ چندین ماه پیش از پیروزی انقلاب ۵۷ ایران را بـه مقصد بریتانیـا ترک کرد. او که تا پایـان عمر از این رویداد بـه عنوان تلخ ‌ترین خاطره ی زندگی خود یـاد مـی‌کرد. هایده از ۱۳۶۱ درون لس آنجلس بـه فعالیت ادامـه داد و در سن ۴۷ سالگی درون روز ۲۰ ژانویـه ۱۹۹۰ برابر با ۳۰ دی ماه ۱۳۶۸ فردای اجرای کنسرت درون باشگاه کازابلانکا درون حومـه سان فرانسیسکو، بر اثر سکته قلبی درگذشت. هایده درون گورستان وست وود درون لوس آنجلس با حضور هزاران نفر از ایرانیـان مقیم آمریکا بـه خاک سپرده شد. هما سرشار (روزنامـه‌نگار)، ویگن (خواننده) و حسن شـهباز (مترجم و سردبیر فصلنامـه رهاورد) از جمله سخنرانان درون مراسم بودند. درون تهران نیز علیرغم محدودیت ‌های بسیـار، گروهی از مردم درون مسجدالجواد یـاد او را گرامـی داشتند.
مفهوم نام او
هایده بـه معنای آشکار، نمایـان و هویداست.
برخی از نظریـات درباره ی هنر او
پژمان اکبرزاده نوازنده ی حرفه‌ای پیـانو، پژوهشگر موسیقی، مستندساز و روزنامـه‌نگار ایرانی، فیلم مستندی درباره ی فعالیت‌ های هنری و آثار هایده ساخته کـه در ژانویـه ۲۰۰۹ به منظور نخستین بار درون آمستردام اکران شد. این مستند یکصد دقیقه‌ای با عنوان «سخن از هایده» دربرگیرنده بررسی فعالیت‌ های هنری هایده، گزیده‌ای از اجراهای او درون سبک‌های گوناگون و گفتگو با دوستان و همکاران نزدیک اوست. مستند درون جشنواره فیلم نور درون لوس آنجلس نامزد دریـافت جایزه بهترین مستند شد, فیلم مستند "سخن از هایده" خواننده‌ای را روایت مـی‌کند کـه با آثار علی تجویدی درون برنامـه گلهای رادیو ایران مـی‌درخشد، سپس بـه بازار موسیقی کافه‌ای درون تهران مـی ‌افتد، اندک اندک درون موسیقی پاپ جایگاهی درون خور مـی‌یـابد و کمـی بعد، انقلاب ۵۷، او را ناگزیر بـه ترک کشورش مـی‌کند. درون خارج از کشور و در دوران مـهاجرت ترانـه‌ های او و شیوه ی اجرانش دگرگون مـی ‌شود. اندوه ترک ایران درون صدایش موج مـی زند و همکاری با چهره‌ های سرشناس موسیقی پاپ ایران مانند آندرانیک، منوچهر چشم آذر و دیگران کارهای ماندگار و متفاوتی از قبیل "روزای روشن"، "شانـه هایت" و "زندگی" را برایش رقم مـی‌زند.
هومن خلعتبری نوازنده پیـانو، رهبر ارکستر و اپرا، درون مقاله ای تحت عنوان "سخن از هایده و حنجره‌ ای خدادادی" نوشت : هویچ رشتی جدولی "من فکر مـی‌کنم هایده را حتما جسی نورمن ایران محسوب کرد و از لحاظ صدا، تصور مـی‌کنم هایده به منظور نسل‌های بعدی ایرانیـان، بـه عنوان یکی از یـادگارهای فرهنگی، باقی خواهد ماند".
زهرا اشراقی نوهٔ یِ سید روح ‌الله خمـینی و شـهاب ‌الدین اشراقی گفت: "صدای هایده را دوست دارم بـه نظرم هایده اعجوبه موسیقی ایران بوده. مثلاً "علی ای همای رحمت” هایده بسیـار زیبا است. هایده و مـهستی از زیبایی‌های موسیقی ما هستند".
بسیـاری از کارشناسان موسیقی معتقدند: صدای کنتر آلتو نوعی صدا درون موسیقی و گونـه‌ای از صدای زنانـه درون خوانندگی و اپراست و این صدا، بم‌ترین صدای خوانندگان زن مـی‌باشد. درون موسیقی کلاسیک ایرانی, صدای هايده از بهترین نمونـه های کنتر آلتو بود.
تارنمای رسمـی او
دارای صفحاتی درون مورد زندگی و فعالیت های هنری او همراه با مطالب گوناگون است
برخی از اجراهای مشـهور او
این مجموعه مشتمل بر برخی از آوازها و ترانـه‌های ماندگار هایده است. هایده دارای بیش از٣٠ آلبوم بـه نامـهای زیر مـیباشد: روزای روشن / خرباتی /  پادشـه خوبان / خداحافظ / شب عشق/  فریـاد/ گلواژه / آزاده/  بزن تار/  رفتم/ شانـه هایت/ بلبلی کـه خاموش شد/ ای زندگی سلام / حیف/  ناشنیده ها / آمدنت محاله/ سوگند و تعدادی دیگر.

یـادداشت پایـانی
روح و روانش شاد و یـادش گرامـی و جاودانـه باد
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
هایده: تارنمای ویکی ‌پدیـا/ هایده از خدمتگزاران فرهنگ ایران: تارنمای ایرانیـان/ مفهوم نام او: تارنمای واژه یـاب/
تارنمای رسمـی او/ هایده درون یک نگاه (نوشته ی پژمان اکبر زاده): تارنمای مستند هایده/ حنجره‌ ی خدادادی هایده (نوشته ی هومن خلعتبری): تارنمای بی بی سی/ برخی از اجراهای مشـهور او: تارنمای یوتیوب
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2018/02/blog-post_27.html
بخش های پیشین زنان نامدار ایران
========